Mu ijoro ryo kuri uyu wa 31 Nyakanga rishyira iya 01 Kanama 2020, hirya no hino mu mirenge 12 igize akarere ka Kamonyi hafatiwe abantu 559 banyuranije n’amabwiriza yo gukumira ikwirakwizwa ry’icyorezo cya Coronavirus. Abafashwe barimo; abasanzwe nta gapfukamunwa, abakambaye nabi, abadahana intera kimwe n’abarengeje isaha basabwa kuba batakiri hanze. Mu mbuga y’akarere harajwe 170 barimo abagabo n’abagore, aho abenshi bakuwe mu Murenge wa Runda, Rugalika na Gacurabwenge.

Aba bantu 170 barajwe mu mbuga y’akarere, barimo igitsina gabo n’igitsina gore nibo ahagana ku i saa moya n’iminota 40 bazindutse baganirizwa n’ubuyobozi bw’akarere n’inzego zitandukanye z’umutekano. Basabwe kwitwararika ku mabwiriza n’ingamba byashyizweho na Leta mu rwego kwirinda ikwirakwizwa rya Coronavirus.

Tuyizere Thaddee, Umuyobozi w’agateganyo w’Akarere ka Kamonyi yibukije aba bafashwe barenze ku mabwiriza yo gukumira ikwirakwizwa ry’icyorezo cya Coronavirus ko nta mabwiriza yubahirizwa igice, ko yubahirizwa uko ari kandi 100 ku ijana.

Yagize ati “ Biradusaba ko amabwiriza tuyubahiriza 100/100. Ese icyorezo kiriyongera cyangwa ntabwo kiyongera, Ese niba kiyongera dukaze ingamba cyangwa tudohore?”. Aha yabazaga aba bafashwe aho bose basubirije rimwe bavuga ko icyorezo kiyongera, ko igikwiye ari ugukaza ingamba mu rwego rwo kukirinda no kurinda abandi.

Tuyizere, yasabye aba bose kumva ko kwambara agapfukamunwa kandi neza bikwiye kubahirizwa uko biri, ko kandi niba hari isaha yashyizweho ngo abantu babe bari iwabo bigomba kubahirizwa, ko kandi kimwe n’izindi ngamba ntawe ukwiye kwigira ntibindeba hejuru y’ubuzima bwe n’ubw’abandi.

Yabasabye gutahana ubutumwa kubo basize, bakababwira ko uzanyuranya wese n’amabwiriza ndetse n’ingamba za Leta atazihanganirwa. Ko ikiraje ishinga ubuyobozi ari ubuzima bwiza bw’umuturage.

Bamwe muri aba bafashwe hari icyo bavuze

Hitayezu Emmanuel, yafatiwe bishenyi ho mu Murenge wa Runda atambaye agapfukamunwa. Yabwiye intyoza.com ko yavuye mu rugo agiye kuhirira ubutunguru. Avuga ko yiraye akagenda ntagapfukamunwa kandi asanzwe agafite. Ashimangira ko isomo ryo kugasiga arikuye mu kuba yaraye ukubiri n’urugo, ko ibimubayeho azajya ahora azirikana, bikamufasha kubahiriza amabwiriza.

Ntezirizaza Jean Marie Vianney, yafatiwe i Runda yambaye nabi agapfukamunwa. Gusa aka gapfukamunwa ke, yabwiye umunyamakuru ko yakaguze Coronavirus igitangira. Yemera ko amabwiriza yo kwirinda atayubahiriza uko bikwiye, ko nyuma y’isomo akuye aho yaraye ndetse n’inama ahawe agiye gushaka uko agura agapfukamunwa kameswa, akajya yubahiriza isuku yako ndetse karangiza igihe akagura akandi, akanubahiriza ingamba zose zo kwirinda iki cyorezo.

Niyonsaba vestine, yafashwe atambaye agapfukamunwa imbereya Polisi i Gihinga hafi y’akarere. Ahamya ko nyuma yo kuganirizwa akibutswa akamaro ko kukambaraba atazongera gutandukana nako, ko kandi azajya akambara neza anubahiriza izindi ngamba.

Dushimimana Anitha, yafatiwe Runda azira kutambara agapfukamunwa. Kimwe na benshi muri bagenzi be, avuga ko aho yaraye naho ari ishuri, ko isomo atahanye rishingiye mu kudakerensa ingamba zo kwirinda iki cyorezo kandi zikubahirizwa zose nta nimwe yubahirijwe igice.

Sibomana Claver, yafatiwe Gihinga avuye Nkoto nta gapfukamunwa yambaye. Yagize ati“Njyanye ubutumwa bwo gushishikariza buri wese kubahiriza amabwiriza uko ari, yaba gukora ingendo ziri ngombwa, gusiga intera ikwiye, gutanga amakuru y’abanyuranya na gahunda za Leta, kwambara neza agapfukamunwa n’andi mabwiriza yose dusabwa mu rwego rwo kwirinda.

CIP Bigongo, Umuyobozi wa Polisi mu Karere ka Kamonyi-DPC, , yibukije aba 170 bafashwe bakarazwa mu mbuga y’Akarere ko; kwambara agapfukamunwa, guhana intera hagati yawe na mugenzi wawe no kubahiriza ingamba zo kwirinda uko zagenwe ari ukugabanya ikwirakwizwa ry’icyorezo cya Coronavirus. Yabibukije ko kubahiriza izi ngamba biri mu nyungu y’ubyubahiriza kurusha abandi, ko bakabaye banashima ko ubuyobozi bwabibukije inshingano zabo mu kwirinda.

Yagize kandi ati” Mwakabaye ubu mudushimira kuko tubibutsa ingamba z’ibyo mukwiye kuba mukora. Niba ushaka guhembera iki cyorezo, uratiza umwanzi-Coronavirus umurindi. Inzego z’umutekano ntabwo tuzihanganira abanyuranya n’amabwiriza ya Leta yo kwirinda”.

Aba bose uko ari 170, babwiwe ko yaba bo kimwe n’abandi nkabo banyuranya n’amabwiriza yo kwirinda, ikibazo bafite ari ukuvangira abandi. Ko icyorezo bakizi, bazi uko cyandura bityo batakabaye bakina mu kunyuranya n’amabwiriza yo kukirinda. Ko gushyira ubuzima bw’umwe mu kaga ari ugukururira benshi ibyago. Buri wese yasabwe kuba intumwa kubo asanze kandi akiheraho yubahiriza ibisabwa mu kwirinda iki cyorezo.

Icyorezo cya Coronavirus kugeza ubu nta muti nta rukingo gifite. Umuti umwe kandi rukumbi ni ukwirinda wubahiriza ingamba n’amabwiriza nkuko byashyizweho. Ni icyorezo ushobora kwipima wowe ubwawe ukoresheje Terefone ngendanwa, aho ukanda akanyenyeri 114 urwego (*114#) ugakurikiza amabwiriza, cyangwa se niba wikekaho iki cyorezo, hari se uwo ugihekaho uhamagare 114 umurongo utishyuzwa usabe ubufasha. Bimwe mu bimenyetso biranga ukekwaho cyangwa se urwaye iki cyorezo ni; Inkorora, Guhumeka bigoranye n’umuriro.

Munyaneza Theogene / intyoza.com